کمک‌های اولیه در مورد برق‌گرفتگی
آنچه باید در مورد شک الکتریکی بدانید
یک. دفع خطر
اگر شک دارید که شخصی دچار شک الکتریکی شده است، قبل از اقدام به درمان مصدوم باید تمام منابع برق را قطع کنید. اقدامی که سپس باید انجام دهید بستگی به این دارد که خطر برق‌گرفتگی ناشی از برق با ولتاژ بالا است یا برق با ولتاژ پایین.
برق‌گرفتگی با ولتاژ بالا
کابل‌های برق دارای سربار نمونه منابع تغذیه هستند که برق با ولتاژ بالا تولید می‌کنند. برق فشار قوی می‌تواند باعث «پرش» یا «قوس» تا فاصله ۱۸متری یا بیشتر شود.
اگر در اثر یا در مجاورت برق ولتاژ بالا کسی مصدوم شد، به او نزدیک نشوید.
حداقل ۱۵ متر از مصدوم فاصله بگیرید تا زمانی که یک مقام رسمی یعنی مأمور اداره برق آن را قطع کند.
برق‌گرفتگی با ولتاژ پایین
اگر کسی در اثر برق ولتاژ پایین دچار شوک الکتریکی شد، باید کارهای زیر را انجام دهید:
· تماس مصدوم و منبع برق را قطع کنید. اگر امکان انجام این کار به‌صورت ایمن و مطمئن وجود ندارد، منبع برق را خاموش کنید و این کار را یا با قطع جریان برق انجام دهید یا با خاموش کردن برق در برد مدار، جدا کردن دوشاخه یا آزاد کردن کابل.
· منبع شوک الکتریکی (مانند سشوار، ابزارهای برقی) را با استفاده از جسمی با رسانایی کم از خود و از مصدوم دور کنید. ابتدا روی یک ماده عایق خشک مانند کتاب، روزنامه یا تشک لاستیکی بایستید. سپس از جسمی بلند و با رسانایی کم مانند جاروی چوبی یا قلاب نجات شوک الکتریکی که برای این منظور ویژه طراحی شده است استفاده کنید تا منبع برق را از مصدوم یا اندام‌های مصدوم را از منبع برق دور کنید.
1 دور کردن مصدوم از منبع برق
دو. بررسی علائم حیاتی مصدوم
برای اینکه به مصدوم بیشترین شانس زنده ماندن را بدهید، باید به سرعت سطح هوشیاری او را ارزیابی کنید. ارزیابی سریع وضعیت، امکان انجام درمان مؤثر را فراهم می‌آورد و همچنین می‌توانید اطلاعات دقیق‌تر به پرسنل آمبولانس بدهید.
اگر نتوانستید مصدوم را از منبع شوک الکتریکی جدا یا برق را قطع کنید، به مصدوم دست نزنید.
برای بررسی اینکه مصدوم هشیار است یا خیر کارهای زیر را انجام دهید:
1. بگویید: «آهای، صدای منو می‌شنوی؟» و اگر نام شخص را می‌دانید او را صدا بزنید.
2. به سمت هر دو گوش مصدوم به او بگویید که چشم‌هایش را باز کند.
3. لاله گوش را فشار دهید یا روی شانه‌ها ضربه بزنید.
4. برای کمک گرفتن از دیگران، فریاد بزنید.
5. مصدوم را حرکت ندهید مگر اینکه در محیط یا موقعیت خطرناکی قرار داشته باشد.
اگر مصدوم واکنشی نشان نداد، با اورژانس تماس بگیرید.
سه. مصدوم بدون واکنش
اولین کاری که باید بکنید، باز کردن راه هوا و بررسی قدرت تنفس مصدوم است. راه هوا را با بالا بردن چانه و کج کردن سر به عقب باز کنید. این کار زبان را از پشت گلو آزاد می‌کند. اگر نمی‌توانید راه تنفس مصدوم را در وضعیتی که در آن قرار گرفته باز کنید، مصدوم را به پشت بغلتانید. دهان مصدوم را بررسی کنید.
2 راه تنفس مصدوم را باز کنید
سپس به شیوه زیر تنفس مصدوم را بررسی کنید:
1. به بالا آمدن و پایین رفتن قفسه سینه نگاه کنید.
2. به صدای تنفس او گوش بدهید.
3. هوای بازدم او را روی گونه‌های خود احساس کنید.
4. این کار را ده ثانیه ادامه دهید.
اگر مصدوم نفس می‌کشد، او را در وضعیت ریکاوری قرار دهید. (بخش ۶) سپس اورژانس را خبر کنید. تا زمان رسیدن کمک، مدام علائم حیاتی مصدوم یعنی تنفس، نبض و هوشیاری او را کنترل و ثبت کنید.
اگر مصدوم به‌طور طبیعی نفس نمی‌کشد، کارهای زیر را انجام دهید:
1. از کسی بخواهید با اورژانس تماس بگیرد و تقاضای آمبولانس و در صورت امکان، تقاضای دستگاه شوک الکتریکی خارجی خودکار (AED) بکند. اگر تنها هستید، خودتان تماس بگیرید.
2. در اسرع وقت با فشار روی سینه مصدوم احیای قلبی ریوی یا سی.پی.آٰر را آغاز کنید. مصدوم را رها نکنید.
هنگام تماس با اورژانس، در هیچ مرحله‌ای از مکالمه تلفن را قطع نکنید. اپراتور اورژانس در صورت لزوم تماس را قطع خواهد کرد. قبل از تماس با اورژانس باید هوشیاری و تنفس مصدوم را مشخص کنید، زیرا این کار باعث می‌شود اورژانس بتواند اولویت موقعیت شما را بهتر تشخیص دهد.
چهار. مصدوم ناهوشیار که به‌طور طبیعی نفس نمی‌کشد – در مرحله سی.پی.آر
1. مسدوم را به پشت روی سطح صاف و محکم بخوابانید.
2. دست خود را روی دست دیگر بگذارید و در مرکز قفسه سینه مصدوم قرار دهید.
3. قفسه سینه را تا حداکثر عمق ۴-۵ سانتی‌متر ۳۰ بار با سرعت ۱۰۰ تا ۱۲۰ فشار در دقیقه فشار دهید. باید زمان فشار و آزادسازی برابر باشند.
4. پس از ۳۰ بار فشار، دوباره راه ورود هوا را با عقب دادن سر و بالا بردن چانه باز کنید.
5. سوراخ‌های بینی را با انگشت شست و سبابه ببندید.
6. به‌طور پیوسته دهان مصدوم را پر از باد کنید تا قفسه سینه او بالا بیاید. این کار باید حدود یک ثانیه طول بکشد. در صورت امکان از تجهیزات احیا مانند محافظ صورت استفاده کنید.
7. دست نگه دارید و بگذارید قفسه سینه پایین برود. هوای تازه استنشاق کنید و این کار را تکرار کنید تا وقتی که در مجموع بتوانید دو تنفس مصنوعی مؤثر انجام دهید.
8. اگر پس از تنفس دوم قفسه سینه بالا نیامد، ۳۰ ثانیه فشار بدهید و بعد دوباره ۲ تنفس مصنوعی بدهید.
9. دست‌های خود را به‌طور صحیح روی سینه مصدوم بگذارید و ۳۰ بار فشار بدهید.
3 تنفس مصنوعی مصدوم
سی.پی.آر ۳۰تایی و سپس ۲ تنفس مصنوعی را ادامه دهید تا زمانی که:
· مصدوم علامت حیاتی از خود نشان دهد.
· اورژانس از راه برسد.
· وضعیت عوض شود و شما اکنون در خطر فوری قرار بگیرید.
اگر فکر می‌کنید نمی‌توانید تنفس مصنوعی بدهید، انجام سی.پی.آر به‌تنهایی بسیار بهتر از انجام ندادن آن است.
پنج. دفیبریلاسیون یا الکتروشوک (قلبی)
اگر دستگاه شوک الکتریکی خارجی در دسترس است، آن را روشن کرده و دستورات را دنبال کنید.
شش. مصدوم با تنفس بدون هوشیاری – وضعیت ریکاوری
اگر مصدوم هوشیار نیست اما به‌طور طبیعی نفس می‌کشد، او را در وضعیت ریکاوری قرار دهید. در این وضعیت بدن فرد بین خوابیده به پهلو و خوابیده بر روی شکم قرار دارد. این وضعیت باعث می‌شود سر مصدوم به عقب و پایین خم شود، زبان راه هوا را مسدود نکند و استفراغ یا مایعات دیگر بدون ایجاد خطر از دهان خارج شوند.
1. بدن مصدوم را برای دیدن آثار آسیب‌های آشکار بررسی کنید.
2. اجسام نوک‌تیز را از جیب لباس مصدوم خارج کنید.
3. مصدوم را به این ترتیب در وضعیت ریکاوری قرار دهید:
4. بازو نزدیک را به شکل زاویه قائمه نسبت به بدن قرار دهید.
5. بازو دور را روی قفسه سینه بکشید و پشت دست را روی گونه نزدیک مصدوم قرار دهید.
6. پای دور را از زانو خم کنید و بالا بیاورید و نگه دارید.
7. به‌آرامی زانو را بکشید تا مصدوم روی پهلوی خود به سمت شما بچرخد.
8. مصدوم باید کاملاً به پهلو و ثابت باشد.
9. قسمت بالای ساق را طوری قرار دهید که لگن و زانو زاویه قائمه بسازند.
10. راه عبور هوا، تنفس و ضربان را مجدداً بررسی کنید. لازم است راه تنفس باز باشد.
11. تنفس مستمر را کنترل کنید.
12. اگر هنوز با اورژانس تماس نگرفته‌اید، از کسی بخواهید این کار را انجام دهد. اگر تنها هستید، خودتان تماس بگیرید. در صورت لزوم مصدوم را تنها بگذارید، اما در اسرع وقت نزد او بازگردید.
4 مصدوم را در وضعیت ریکاوری قرار دهید
هفت. سوختگی
قرار گرفتن در معرض جریان الکتریسیته می‌تواند باعث سوختگی پوست و در موارد شدید، سوختگی اندام‌های داخلی شود. شوک الکتریکی باعث سوختگی محل ورود و خروج جریان برق می‌شود، مانند ورود از دست و خروج از پا.
اگر مصدوم هوشیاری دارد:
· محل سوختگی را دست‌کم به مدت ده دقیقه زیر آب سرد خنک کنید.
اگر مصدوم هوشیاری ندارد:
· پس از قرار دادن مصدوم در وضعیت ریکاوری، محل سوختگی را با پانسمان مرطوب (یا پانسمان مخصوص سوختگی) خنک کنید.
حتماً موارد زیر را رعایت کنید:
· تاول‌ها را نترکانید.
· پانسمان چسبنده استفاده نکنید.
· پوست آسیب‌دیده را بر ندارید.
· از پماد و کرم استفاده نکنید.
· با باند کرکی پانسمان نکنید.
· پانسمان را محکم نچسبانید.
· از کره، چربی، مارگرین یا سایر موادی که معمولاً برای خنک کردن سوختگی به کار می‌روند استفاده نکنید.
· لباس را از محل سوختگی جدا نکنید.
· از یخ استفاده نکنید.
هشت. دیگر آسیب‌ها
اسپاسم و تشنج عضلانی: ممکن است مصدوم مدتی پس از قرار گرفتن در معرض شوک الکتریکی دچار تشنج باشد و این وضعیت نشان‌دهنده شدت مصدومیت است.
در صورت تشنج زیاد اقدامات زیر را انجام دهید:
1. اگر مصدوم ایستاده است، به دلیل تشنج شدید به زمین خواهد افتاد. سعی کنید افتادن او را کنترل کنید.
2. اگر چیزی در آن نزدیکی هست که در صورت تماس یا اصابت باعث آسیب‌دیدگی بیشتر می‌شود، آن چیز را از مصدوم دور کنید.
3. زیر سر مصدوم بالشتک بگذارید. در صورت لزوم با لباس بالشتک درست کنید.
4. در داخل دهان مصدوم چیزی قرار ندهید.
5. لباس‌هایی را که ممکن است باعث مسدود شدن راه تنفس بشوند آزاد کنید
6. سعی کنید زمان تشنج را اندازه بگیرید.
پس از فروکش کردن تشنج اقدامات زیر را انجام دهید:
1. هوشیاری و راه هوا، تنفس و ضربان (ABC) مصدوم را بررسی کنید.
2. اگر مصدوم هوشیاری ندارد اما طبیعی نفس می‌کشد یا نیمه‌هوشیار است، مصدوم را در وضعیت ریکاوری قرار دهید. و علائم حیاتی ABC و سایر آسیب‌های وارده را بررسی کنید.
3. اگر هوشیار نیست و نفس نمی‌کشد، احیای قلبی ریوی انجام دهید.
اگر مصدوم هیچ جراحت ظاهری ندارد و به نظر می‌رسد حالش خوب است، همچنان توصیه می‌شود او را برای معاینه به بیمارستان یا درمانگاه ببرید، زیرا ممکن است اندام‌ها یا ارگان‌های داخلی بدن تا چندین ساعت پس از شوک الکتریکی تحت تأثیر آن قرار بگیرند.
